อ่างเก็บน้ำ

ในทุ่งหญ้ากว้าง เราอยู่ห่างเพียงสายลมกางกั้น มองด้วยตาเปล่า ร่างของเขาดูกำยำล่ำสัน วงเขาโค้งคมน่าเกรงขามลำตัวใหญ่โตสีดำเป็นมัน อากัปกิริยาที่มองมานั้นสงบนิ่ง สง่างามราวกับเจ้าป่า ใจกลางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงใหญ่ ผมพบภาพนั้นโดยไม่ได้เตรียมตัวล่วงหน้า ระยะ 20 เมตรนับว่าใกล้มาก ขณะเผชิญหน้ากระทิงตัวโตเช่นนั้น มันเป็นเช้าวันแรกที่มาเยือนดงใหญ่ ต้นน้ำลำธารซึ่งเหลือเพียงผืนสุดท้ายของจังหวัดบุรีรัมย์ การได้เห็นชีวิตอันงดงามดังกล่าว อารมณ์จึงทั้งรื่นรมย์และอิ่มเอมใจ ย้อนเวลากลับไป คำว่า “ดงใหญ่” มีความหมายเหมือนดั่งชื่อ คือ เป็นป่าดิบดงทึบกว้างใหญ่ เชื่อมต่อเป็นผืนเดียวกับเขาใหญ่ ทับลาน ปางสีดา ตาพระยา และส่วนหนึ่งของผืนป่าราชอาณาจักรกัมพูชา ผืนป่ากว้างใหญ่เช่นนี้ จึงเป็นบ้านอันสมบูรณ์ของชิวิตมากหลายจากคำบอกเล่าของพรานรุ่นเก่าๆ…

คล้ายหยดน้ำเล็กๆ เคียงท้องทะเลเวิ้งว้าง คือความรู้สึกแรกที่เห็นอ่างเก็บน้ำบางพระ มองจากยอดเขา หยดน้ำเล็กๆ นี้ยิ่งคล้ายละอองจากท้องทะวิ้งว้างกว้างใหญ่ นกตะกรุมฝูงหนึ่งบินร่อนเหนืออ่างเก็บน้ำ ปีกเรียวยาวนั้นดูโดดเด่นกว่านกอื่นใด ครั้งหนึ่ง พวกเขาเกือบหายสูญไปจากบ้านเรา เช่นเดียวกับนกน้ำขนาดใหญ่หลาชนิดที่มีชะตากรรมคล้ายคลึงกัน หยดน้ำเล็กๆ นี่คือบ้านหลังใหม่ของพวกเขา บ้านหลังเล็กทว่าอุดมสมบูรณ์ อบอุ่น และปลอดภัย ย้อนเวลากลับไป อ่างเก็บน้ำบางพระเดิมมีลักษณะเป็นที่ลุ่มแอ่งกระทะ โดยมีลำห้วยน้อยใหญ่จากเทือกเขาเขียวทอดสายมารวมกัน ในฤดูฝน สายน้ำต่างๆ จะหลั่งไหลเอ่อท้นเป็นบึงน้ำกว้าง ล่วงฤดูแล้งก็ลดระดับกลายเป็นที่ลุ่มชุ่มน้ำ เป็นที่อาศัยของนกทุ่งและนกน้ำหลากหลายชนิด ขณะป่าละเมาะและต้นไม้ใหญ่รายรอบก็เป็นบ้านของกระต่ายป่า เก้ง และฝูงกวางป่า เดิมพื้นที่แถบนี้เป็นกรรมสิทธิ์ของกรมชลประทาน เมื่อมีการแผ้วถางรุกล้ำมากขึ้นเรื่อยๆ ขณะเมืองใกล้ๆ…

เทวสถานปรางค์แขก อยู่ใกล้กับนารายณ์ราชนิเวศน์ เป็นโบราณสถานที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดของลพบุรี เป็นปรางค์ก่อด้วยอิฐมีสามองค์ แต่ไม่มีฉนวน ต่อเชื่อมกันเหมือนปรางค์สามยอด นักโบราณคดีกำหนดว่ามีอายุราวพุทธ ศตวรรษที่ ๑๕ เพราะมีลักษณะคล้ายกับปรางค์ ศิลปะเขมรแบบพะโค (พ.ศ. ๑๔๒๕-๑๕๓๖) เป็นปรางค์แบบเก่าซึ่งมีประตูทางเข้าแบบโค้งแหลม ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ฯ โปรดให้สร้างวิหารขึ้นด้านหลัง และถัง เก็บน้ำซึ่งอยู่ทางด้านทิศใต้ของปรางค์ ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวิหารขึ้นด้านหน้า และถังเก็บน้ำประปา ทางด้านทิศใต้ของเทวสถาน พระปรางค์สามยอด ตั้งอยู่บนเนินดินทางด้านตะวันตกของทางรถไฟใกล้กับศาลพระกาฬ มีลักษณะเป็นปรางค์เรียงต่อกัน ๓ องค์ มีฉนวน ทางเดินเชื่อมติดต่อกัน…

วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ตั้งอยู่ตรงข้ามกับสถานีรถไฟลพบุรี สร้างในสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด เมื่อเข้าไปในบริเวณวัดจะพบร่องรอยของศาลา เปลื้องเครื่อง ซึ่งใช้เป็นที่สำหรับพระเจ้าแผ่นดินเปลื้องเครื่องทรงก่อนที่จะ เข้าพิธีทางศาสนาในพระวิหารหรือพระอุโบสถ ปัจจุบันศาลาเปลื้องเครื่อง คงเหลือเพียงเสาเอนอยู่เท่านั้น ถัดไปเป็นวิหารหลวงซึ่งสร้างในสมัย สมเด็จพระนารายณ์ฯ เป็นวิหารขนาดใหญ่มาก ประตูทำเป็นเหลี่ยมแบบไทย หน้าต่างเจาะช่องแบบโกธิคของฝรั่งเศส ภายในสร้างฐานชุกชีประดิษฐาน พระพุทธรูป ทางทิศใต้ของวิหารหลวงเป็นพระอุโบสถขนาดย่อม ประตูหน้าต่างเป็นแบบฝรั่งเศสทั้งหมด ห่างไปทางทิศตะวันตกของวิหารหลวง เป็นพระปรางค์องค์ใหญ่ สร้างเป็นพุทธเจดีย์ องค์ปรางค์ก่อด้วยศิลาแลง โบกปูน มีเครื่องประดับลวดลายเป็นพระพุทธรูปและพุทธประวัติ ที่ลายปูนปั้นหน้าบันพระปรางค์แสดงถึงอิทธิพลของพุทธศาสนานิกาย มหายาน และซุ้มโคปุระของปรางค์องค์ใหญ่เป็นศิลปะละโว้ มีลายปูนปั้น ที่งดงามมาก สันนิษฐานว่าคงจะสร้างในสมัยขอมเรืองอำนาจแต่ได้รับการ…